Α.
ΚΕΙΜΕΝΟ: Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΕΙΡΑ
Πολύ μελάνι
χύθηκε με αφορμή την έκκληση 40 μελών της Ακαδημίας Αθηνών για τη σωτηρία της γλώσσας και την «εσκεμμένη
εξαφάνιση της λόγω των ανίερων σχεδίων» (τις περιβόητες δολοπλοκίες
αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου από το λατινικό), ενώ πολλοί έδωσαν
εύλογες και πληρωμένες απαντήσεις στα συνωμοσιολογικά σενάρια των ακαδημαϊκών μας. Ωστόσο, τα νιάτα της πατρίδας, για τα οποία γίνεται εν μέρει ο
σαματάς, μάλλον δεν πήραν χαμπάρι από
τις βαρύγδουπες γλωσσολογικές διενέξεις: οι περισσότεροι ήταν πιθανότατα
απασχολημένοι στέλνοντας μηνύματα με το κινητό τους. Με ελληνικά ή λατινικά
γράμματα, με εικονίδια ή αναπάντητες κλήσεις
(για να δώσουν στίγμα), με κείμενα λακωνικά ή μακροσκελή, κωδικοποιημένα
ή μη, δεν έχει και τόσο σημασία.
Αυτό που φαίνεται
πάντως διά γυμνού οφθαλμού είναι η ακατανόητη εμμονή των Ελληνοπαίδων με τα
κινητά τους και κυρίως αυτή η μανιασμένη κίνηση του αντίχειρα, που πατάει τα
πλήκτρα με επιδεξιότητα και γρηγοράδα, διαγράφοντας μυστηριώδεις περιστροφές
περί τον άξονά του, συντάσσοντας εικονικά ραβασάκια. Τους πετυχαίνεις παντού,
σε στάσεις, τρόλεϊ και μετρό, στο δρόμο, σε καφετέριες ή ακόμα και στο χώρο
διδασκαλίας, νεαροί κύριοι και δεσποινίδες να κοιτάνε με αγωνία το κινητό, όπως
η μάγισσα την κρυστάλλινη σφαίρα, απορροφημένοι σε μια μουγκή, γραπτή αλλά
άμεση, επικοινωνία.
Και ενώ το
φαινόμενο της εφηβικής χρήσης κινητού μόλις πρόσφατα πήρε διαστάσεις στο
εξωτερικό, στην Ελλάδα έχουμε αγκαλιάσει από καιρό την καινοτομία. Σύμφωνα με
έρευνα που διεξήχθη πέρυσι για λογαριασμό της Vodafon, όπως
μας πληροφόρησε στέλεχος της εταιρείας,
οι νέοι δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στα γραπτά μηνύματα, καθώς τα θεωρούν φτηνά, διασκεδαστικά
και διακριτικά . Ο γραπτός λόγος των SMS (short
message service,
όπως αποκαλούνται τα γραπτά μηνύματα) τους είναι ήδη οικείος και μέσω Ίντερνετ,
ενώ εκφράζονται με αυτόν με μεγαλύτερη ευκολία απ’ ό,τι προφορικά. Ενώ οι
μεγαλύτεροι χρησιμοποιούν το κινητό κυρίως για επαγγελματικούς και
οικογενειακούς λόγους, τα πιτσιρίκια και οι κάθε ηλικίας νεανίζοντες τού
επιφυλάσσουν λιγότερο πεζές χρήσεις: ανεκδοτάκια, πλακίτσες, ραντεβού, ακόμα και ερωτικές εξομολογήσεις,
ντροπαλό ή ξεδιάντροπο φλερτ, όλα περνάνε από την οθόνη των συσκευών.
Από την άλλη,
οι γονείς των Ευρωπαίων εφήβων
ανησυχούν, καθώς «κινητό = ραντεβού = μπλεξίματα = λιγότερο διάβασμα», ενώ
αντίστοιχα οι δάσκαλοι παραπονιούνται ότι η γλώσσα κακοπαθαίνει με τις
συντομογραφίες και την αργκό του γραπτού κινητού λόγου. Ακρώνυμα όπως cul (see
you later), gr8 (great) και f2t (free
to talk) αποτελούν
κοινό τόπο μεταξύ αγγλόφωνων και μη μηνυματάκηδων, σύμφωνα με τη βουβή εσπεράντο που από καιρό γνωρίζουν οι μύστες
της διαδικτυακής «κουβεντούλας».
Με την
«κουλτούρα του αντίχειρα», όπως αποκαλείται η μανία με τα SMS, μια και αυτό το περιφρονημένο δαχτυλάκι
κάνει την κυρίως χειρωνακτική εργασία, μια νέα γενιά ξέγνοια στων μηνυματάκηδων
μεγαλώνει υπό το φάσμα της «μεγαλύτερης επανάστασης στην αλληλογραφία μετά το
γραμματόσημο» (όπως αποκαλούν οι αισιόδοξοι το SMS), και αν κάποιοι ανησυχούν για τον
«απεμπλουτισμένο» λόγο του μηνύματος, ας ανακουφιστούν τουλάχιστον με μια
ιατρική άποψη: Τα γραπτά μηνύματα θεωρούνται ασφαλέστερα από τις προφορικές
κλήσεις, καθώς το κινητό δεν ακουμπά στο κεφάλι, άρα ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος
ακτινοβολίας. Κι όσο για τη «σωτηρία της γλώσσας», ας μην απελπιζόμαστε. Ίσως το «λακωνίζειν» του SMS να δημιουργήσει τα IQ της νέας
εποχής.
ΑΦΡΟΔΙΤΗ
ΠΟΛΙΤΗ, Η Κουλτούρα του Αντίχειρα
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ,
31.1.2001
Β.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α1.
Ποιο είναι το θέμα του κειμένου και
ποια η θέση της αρθρογράφου;
Α2. Να βρεις τη δομή και τους τρόπους ανάπτυξης
της τρίτης παραγράφου του κειμένου: «Και ενώ το φαινόμενο............ οθόνη των
συσκευών.».
Μονάδες
25 (15+10)
Β1.
α) Να βρεις το είδος της σύνταξης που
χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην παρακάτω φράση του κειμένου και να το
μετατρέψεις στο αντίθετο είδος.: «οι μεγαλύτεροι χρησιμοποιούν το κινητό κυρίως
για επαγγελματικούς και οικογενειακούς λόγους»
β) Γιατί ο συγγραφέας προτίμησε αυτό το
είδος σύνταξης; (Μονάδες 10)
Β2. Οι παρακάτω φράσεις είναι μεταφορικές. Να τις
αντικαταστήσεις με την κυριολεκτική τους σημασία.
·
Πολύ μελάνι
χύθηκε (1η παρ.)
·
η μανιασμένη κίνηση
του αντίχειρα (2η παρ.)
·
έχουμε αγκαλιάσει
από καιρό την καινοτομία (3η παρ.) (Μονάδες 3)
Β3.
α) Να αντικαταστήσεις τις παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις με άλλες ισοδύναμες
ως προς τη σημασία : Ωστόσο (1η παρ.), καθώς (3η παρ.), ακόμα και (3η παρ.), Από
την άλλη (4η παρ.).
β) Τι δηλώνει, κατά την άποψή σας, ο
συγγραφέας με τη χρήση των εισαγωγικών και της παρένθεσης σε καθεμιά από τις παρακάτω φράσεις του
κειμένου:
·
(όπως αποκαλούν
οι αισιόδοξοι το SMS (5η παρ.)
·
«σωτηρία της γλώσσας», (5η παρ.)
Μονάδες 12 (8+4)
Γ. Στις μέρες
μας παρατηρείται έντονα το φαινόμενο της λεξιπενίας, δηλαδή της γλωσσικής
συρρίκνωσης, ιδιαίτερα
ανάμεσα στους νέους. Σε ένα άρθρο (350-400 λέξεων), που θα
δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα, να προτείνετε τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί
αυτό το φαινόμενο. Μονάδες 50
