Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ -ΚΡΑΤΟΥΣ - ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΙΔΕΑ

Η κρίση της πόλης‐κράτους, 4ος αι. π.Χ.

 Κρίση στο εσωτερικό → οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

 Κρίση στο εξωτερικό → όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των πόλεων‐κρατών,

πολλαπλασιασμός των συγκρούσεων, περσική επέμβαση.

 Περσική πολιτική → παροχή χρημάτων προς διαφορετικές κατευθύνσεις με στόχο

τη διάσπαση του ελληνικού κόσμου.

 Τα γεγονότα → 1) Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο δημιουργήθηκε

αντισπαρτιατικός συνασπισμός (Θήβα, Κόρινθος, Άργος, Αθήνα) με περσική

υποκίνηση και ξέσπασε ο Βοιωτικός / Κορινθιακός πόλεμος (395‐386 π.Χ.).

2) Ο πόλεμος τελείωσε με τη μειωτική για τον ελληνισμό  Ανταλκίδειο ειρήνη.

 Όλα τα παραπάνω → Συμπτώματα παρακμής των ελληνικών πόλεων‐κρατών.

Η πανελλήνια ιδέα. Μέσα από την παρακμή και την κακοδαιμονία γεννιέται το όραμα ενός

πανελλήνιου συνασπισμού. Η πανελλήνια ένωση άρχισε ως ιδέα και σταδιακά μεταβλήθηκε

σε πολιτική:

1) Γοργίας, σοφιστής, τέλη του 5ου αι. → διατύπωσε για πρώτη φορά την ιδέα (ρητορικός

λόγος στην Ολυμπία) .

2) Ισοκράτης, Αθηναίος ρητοροδιδάσκαλος → εξέφρασε την αντίστοιχη πολιτική, καθώς

ήταν από τους πρώτους που κατόρθωσαν να αποδεσμευτούν από το τοπικιστικό πνεύμα

της εποχής. Απόψεις του, κατά χρονολογική σειρά:

 Η Αθήνα μπορεί να ανασυστήσει την ηγεμονία της και να αναλάβει τον κοινό

ελληνικό αγώνα εναντίον των Περσών (Πανηγυρικός, 380 π.Χ.).

 Ένας ισχυρός μονάρχης μπορεί να ενώσει τους Έλληνες και να τους οδηγήσει

εναντίον των Περσών (υποψήφιες προσωπικότητες: Ευαγόρας, Ιάσονας, Διονύσιος ο Α΄).

 Ο Φίλιππος ο Β΄ της Μακεδονίας κρίνεται ως ο καταλληλότερος για να αναλάβει

αυτό το ρόλο.

3) Δημοσθένης, Αθηναίος ρήτορας → αντίθετος προς όλα τα προηγούμενα, εκφράζει την

παραδοσιακή θέση περί πρωταγωνιστικού ρόλου της Αθήνας, σε αντίθεση με τις άλλεςμε τις άλλες πόλεις‐κράτη.

Η πανελλήνια ένωση έγινε  πραγματικότητα  →  Συνέδριο στην Κόρινθο (337 π.Χ.) με συμμετοχή όλων των ελληνικών  πόλεων (πλην Σπάρτης) → υλοποιείται η πανελλήνια ιδέα. Αποφάσεις:

 απαγόρευση συγκρούσεων μεταξύ ελληνικών πόλεων και βίαιης μεταβολής

των καθεστώτων τους ∙

 προστασία της ναυσιπλοΐας και καταδίκη της πειρατείας ∙

 ίδρυση πανελλήνιας συμμαχίας με αμυντικό και επιθετικό χαρακτήρα

(εναντίον των Περσών) και ισόβιο αρχηγό τον Φίλιππο Β΄.

Τέλος, 336 π.Χ. → Επανάληψη του συνεδρίου μετά τη δολοφονία του Φιλίππου του Β΄ και

έκφραση της εμπιστοσύνης των συνέδρων στο πρόσωπο του γιου του, Αλέξανδρου.