Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου

1.2. Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου

α) Οικονομικά. Σημαντικές μεταβολές στον οικονομικό τομέα ως συνέπεια της κατάλυσης

της περσικής αυτοκρατορίας και της εξάπλωσης του Ελληνισμού:

 ενιαίο οικονομικό σύστημα σε όλο τον ελληνιστικό κόσμο (Έλληνες και αλλοεθνείς)

→ κοινό νομισματικό σύστημα, κοινή δημοσιονομική πολιτική, κοινός τρόπος

συναλλαγών ∙

 κατοχή όλης της γης και του μεγαλύτερου μέρους της γεωργικής παραγωγής από

τους βασιλείς ∙

 νέοι ορίζοντες στο εμπόριο λόγω πλούσιας παραγωγής προϊόντων και πυκνών

ανταλλαγών αγαθών μεταξύ των ελληνιστικών βασιλείων ∙

 χρήση των ελληνικών νομισμάτων και απόσυρση των περσικών ∙

 δημιουργία τραπεζών και χρήση επιταγών.

β) Κοινωνικά. Διαμόρφωση τριών (3) κοινωνικών τάξεων:

1. Έλληνες και ελληνίζοντες γηγενείς (λιγοστοί) → προνομιούχος τάξη, αστικού

χαρακτήρα, αποτελούμενη από εμπόρους, τραπεζίτες, βασιλικούς υπαλλήλους και

γενικά όσους ασκούσαν εξουσία.

2. Οι γηγενείς (οι περισσότεροι) → εργάτες και μικροκαλλιεργητές ∙ συσσωρεύτηκαν

στα αστικά κέντρα προς αναζήτηση καλύτερης τύχης.

3. Οι δούλοι (πολυπληθείς) // μεγάλη ανάπτυξη της δουλείας → δούλοι

χρησιμοποιούνταν όπου δεν επαρκούσε η εργασία των ελεύθερων ∙ κάλυπταν τις

ανάγκες της πολυτελούς διαβίωσης των ανώτερων στρωμάτων ∙ η εργασία τους

συμπλήρωνε το παραδοσιακό δουλοπαροικιακό σύστημα της Ανατολής.

γ) Πολιτικά. Παρατηρούνται δύο βασικά γνωρίσματα, με επιμέρους χαρακτηριστικά το

καθένα:

α) Το πολίτευμα είναι απόλυτη μοναρχία:

 όλες οι εξουσίες στο πρόσωπο του ηγεμόνα                                                                                              διακυβέρνηση από τον ηγεμόνα + επιτελείο από Έλληνες και λίγους

εξελληνισμένους γηγενείς (τα ανώτερα στρώματα)

 λατρεία προς τον ηγεμόνα από τους υπηκόους

 απλός πολίτης χωρίς κανένα θεσμικό ρόλο, στροφή προς την ικανοποίηση ατομικών

συμφερόντων.

β) Μετατόπιση του κέντρου βάρους από τη μητροπολιτική Ελλάδα στις μεγάλες πόλεις της

Ανατολής (Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Πέργαμος κ.λπ.).

 Οι μεγάλες πόλεις της Ανατολής αποτέλεσαν τα διοικητικά, οικονομικά και

πολιτιστικά κέντρα του ελληνιστικού κόσμου.

 Η μητροπολιτική Ελλάδα κυβερνήθηκε όπως η Μακεδονία.

 Κάποιες πόλεις – κράτη (π.χ. Αθήνα, Σπάρτη, Ρόδος κ.ά.) διατήρησαν την αυτονομία

τους, ωστόσο υπάκουαν σε πολλές περιπτώσεις στις επιθυμίες των βασιλέων.

 Ορισμένες περιοχές (π.χ. Αιτωλία, Αχαΐα κ.ά.) οργανώθηκαν σε ομοσπονδίες για να

διατηρήσουν την αυτονομία τους.