ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

 Ορισμός :  είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου, που τη χαρακτηρίζει η βαθμιαία μετάβαση από την παιδική ηλικία στο στάδιο της ωριμότητας. Η λέξη προέρχεται ετυμολογικά από το ρ. εφηβεύω ( επί + ήβη [νεότητα] = γίνομαι έφηβος).

 Η εφηβεία είναι μια εποχή με αντιδράσεις · τρόποι εκδήλωσης της εφηβικής αντίδρασης : οι νέοι αντιδρούν με ποικίλους τρόπους προς τους ενήλικες ανάλογα με τη συμπεριφορά των ενηλίκων, την προσωπικότητά τους και το πρόβλημα που προκύπτει. Οι κυριότεροι τρόποι είναι :

1.      με (μικρές ή μεγάλες) επαναστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε παθογενή κοινωνική συμπεριφορά (παρανομία, ναρκωτικά, ομάδες περιθωρίου…).

2.      με εσωστρέφεια : κλείνονται στον εαυτό τους, θεωρούν πως οι γονείς τους δεν τους κατανοούν και αποσύρονται σε μια μοναξιά που οι γονείς δεν υποπτεύονται και που κάποιες φορές μπορεί να έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα (αυτοκτονίες, ένταξη σε παραθρησκευτικές / παραψυχολογικές οργανώσεις).

 η εφηβεία μια εποχή γεμάτη αντιφάσεις :

1.      ο έφηβος καταπολεμά τις παραδοσιακές αξίες, αλλά και έχει ανάγκη από πρότυπα συμπεριφοράς και ακολουθεί ιδεολογίες ή πιστεύει τυφλά σε νέες αυθεντίες.2.      αμφισβητεί την προστατευτικότητα των γονιών, αλλά και τους κατηγορεί για αδιαφορία.3.      έχει ανάγκη από την παρουσία ανθρώπων γύρω του, αλλά και πολύ συχνά αποζητά την μοναξιά.4.      συνειδητοποίηση της σεξουαλικότητάς του, που άλλοτε τη διατυμπανίζει και άλλοτε προσπαθεί να την αποκρύψει.

 η εφηβεία μια εποχή γεμάτη αμφισβητήσεις :  τομείς που εντοπίζεται η αμφισβήτηση :

1.      δομή της κοινωνίας : κοινωνικές ανισότητες, εκμετάλλευση, συμβιβασμός, καταπίεση, δουλοπρέπεια.2.      θέση της νεολαίας στην κοινωνία : διεκδικούν την ενεργητική συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο.3.      πολιτικό σύστημα : αμφισβητούν το κύρος της εξουσίας που νομιμοποιεί την αδικία, την έλλειψη της ελευθερίας, της ειρήνης.4.      τις παραδοσιακές οικογενειακές σχέσεις(αυταρχισμός, υπερπροστασία των γονέων).5.      παραδόσεις (πατρίδα, θρησκεία, ήθη και έθιμα).6.      εκπαίδευση.7.      προσωπικές σχέσεις(φιλία, έρωτας…).

 Οι αλλαγές που παρατηρούνται στις σχέσεις εφήβων και των γονιών τους :

1.      το αλάθητο των γονέων κλονίζεται στην συνείδηση του νέου.2.      ο νέος διεκδικεί την αυτονομία του και την αναγνώριση της προσωπικότητας του.3.      επιδιώκει να απαλλαγεί από τον προστατευτικό κλοιό των γονέων, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως καταπιεστική συμπεριφορά και παρέμβαση στην προσωπική του ζωή.

4.      θεωρεί τις ιδέες των γονέων του αναχρονιστικές, ξεπερασμένες και προσκολλάται σε ιδέες και τρόπους ζωής που τονίζουν τη διαφορά νοοτροπίας ανάμεσα σ’ αυτόν και τους γονείς του.Οι σχέσεις γίνονται πιο δυσχερείς, όταν οι γονείς αγνοούν την ιδιαιτερότητα της εφηβικής ηλικίας και τις εσωτερικές αλλαγές που βιώνει ο έφηβος. Τα προβλήματα περιορίζονται, όταν οι γονείς είναι φορείς προοδευτικών αντιλήψεων και μπορούν με το διάλογο να δημιουργήσουν μαζί του σχέσεις ουσιαστικής επικοινωνίας και αμοιβαίου σεβασμού.

 Τα προβλήματα ενός νέου στην εποχή μας :

1.      οι σπουδές του και ό,τι συνεπάγονται  αυτές (απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον, οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια…)2.      το ζήτημα της επαγγελματικής του αποκατάστασης γίνεται εντονότερη σήμερα λόγω της αυξανόμενης ανεργίας και την έλλειψη σωστού επαγγελματικού προσανατολισμού.                                                     3.      οι σχέσεις με το άλλο φύλο. Οι κοινωνικές προκαταλήψεις, ο πουριτανισμός (κυρίως στην επαρχία), τα ήθη και τα έθιμα δημιουργούν φραγμούς στην σεξουαλική απελευθέρωση του νέου.4.      υπάρχει πρόβλημα σωστής παιδείας και γενικότερης μόρφωσης, που να ολοκληρώνει την προσωπικότητα του νέου. Η σημερινή παιδεία στηρίζεται στην εξειδίκευση των γνώσεων και των προσανατολισμών (κυρίως επαγγελματικών) των νέων από πολύ νωρίς.5.      ένταξη στην κοινωνία ∙ αναζητώντας ο νέος σήμερα το κοινωνικό του στίγμα οδηγείται συχνά σε ανορθόδοξους τρόπους κοινωνικής προσαρμογής (επιθετικότητα, έγκλημα, άγχος, ναρκωτικά…)6.      το χάσμα γενεών (εντοπίζεται σε: οικογένεια, σχολείο, κοινωνία).7.      ηθικά προβλήματα · έλλειψη προτύπων και ιδανικών. Οι νέοι αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα επιλογών, καθώς διαπιστώνουν ότι όσα διδάχτηκαν από την οικογένεια και το σχολείο δεν γίνονται πράξη στην καθημερινή ζωή.8.      η έλλειψη χρόνου.

 Κατανομή ευθυνών :καθοριστικοί παράγοντες για την επίλυση των προβλημάτων είναι :

1.      κοινωνία : για τα προβλήματα των νέων οι ευθύνες αναζητούνται στην οικογένεια, την παιδεία, την πολιτεία και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Με την κατάλληλη αγωγή και την προβολή υψηλών ιδανικών οι παράγοντες αυτοί μπορούν να προλάβουν τέτοιου είδους προβλήματα.

2.      νέοι :οι νέοι δεν ευθύνονται βέβαια για την κοινωνική κατάσταση που τους κληροδότησαν οι μεγάλοι, όμως οφείλουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους για τα προβλήματα που δημιουργούν και που υφίστανται και οι ίδιοι τις συνέπειές τους. Απαιτείται προσπάθεια για συνεχή αυτοβελτίωση και συνεργασία με τους μεγαλύτερους ώστε να οδηγηθούν στην επίλυση των προβλημάτων τους.

 Ληπτέα μέτρα για την επίλυση των προβλημάτων της εφηβείας :

1.      κοινωνικοποίηση των νέων με το διάλογο

2.      παιδεία, αγωγή και επαγγελματική εξειδίκευση  που να εφοδιάζουν το νέο, εκτός από τα επαγγελματικά εφόδια, και με τις ανάλογες αρετές, όπως  αγάπη, δικαιοσύνη,  ελευθερία,  αισιοδοξία,  αλληλεγγύη,  θάρρος,  αυτογνωσία και αυτοπειθαρχία.

               Η λύση είναι δυνατή, όταν κάθε φορέας αναλάβει τις ευθύνες του και συνειδητοποιήσει το  

               χρέος του απέναντι στη νεολαία. «Όταν πάψουμε να συμπαθούμε τη νεότητα, τότε το έργο

               μας σ’ αυτό τον κόσμο τελείωσε» (ΜMcDonald, Άγγλος πολιτικός, 1866 – 1937).