ΣΥΝΟΧΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΡΙΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

Συνοχή κειμένου  
Τη συνοχή την πετυχαίνουμε όταν με τους κατάλληλους τρόπους μεταβαίνουμε φυσικά και λογικά από τη μια λέξη στην άλλη, από τη μια πρόταση στην άλλη, από τη μια περίοδο στην άλλη και από τη μια παράγραφο στην άλλη χωρίς κενά και χάσματα. Τέτοιοι τρόποι είναι οι ακόλουθοι:

 α)   η χρήση διαρθρωτικών λέξεων και εκφράσεων, που σηματοδοτούν καθαρά τις σχέσεις συνοχής  

β)    η επανάληψη μιας λέξης/φράσης (π.χ. ο μηνυόμενος, στο μηνυόμενο)

 γ)    η παράλειψη μιας λέξης/φράσης που ήδη αναφέρθηκε(π.χ. όμως ομολόγησε, ενν. ο μηνυόμενος)

 δ)    η αντικατάσταση μιας λέξης με αντωνυμία (ο οποίος = ο μηνυόμενος), με επίρρημα (στη Σοβιετική Ένωση, όπου...), με άλλη συνώνυμη λέξη(ο μηνυτής = ο ενάγων) κτλ.

  ε)   η χρήση συνυπώνυμων και υπερώνυμων λέξεων (ο ταξιδιωτικός πράκτορας, ο καθηγητής, ο δικηγόρος > ο επαγγελματίας

) στ)   η χρήση του όλου και των μερών του (π.χ. προκαταβολή, υπόλοιπο > συνολική αμοιβή)

 ζ) χρήση γενικότερου όρου (π.χ. φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές > σπουδάζουσα νεολαία)

η)   η χρήση λέξεων που ανήκουν στον ίδιο χώρο και παρουσιάζουν νοηματική συγγένεια (π.χ. δραχμές, ποσό, συνολική αμοιβή).

 θ) Νοηματική  αλληλουχία

Οι  διαρθρωτικές λέξεις και φράσεις ενδέχεται να δηλώνουν:

Ø  Αίτιο-αιτιολόγηση: π.χ. επειδή, διότι, εξαιτίας, γι’ αυτό το λόγο, μιας και, αφού (αιτιολογικό), καθώς,  …

Ø  Αντίθεση-εναντίωση: π.χ. όμως, ωστόσο, αλλά, αν και, ενώ, μολονότι, και ας, και που, …

Ø  Παραχώρηση: π.χ. και αν, ας, και να μη, και αν ακόμα, που να, …

Ø  Όρο-υπόθεση-προϋπόθεση: π.χ. αν, σαν, άμα, με την προϋπόθεση, σε περίπτωση που, …

Ø  Επεξήγηση: π.χ. δηλαδή, με άλλα λόγια, για να γίνω σαφέστερος, …

Ø  Παράδειγμα: π.χ. για παράδειγμα, λόγου χάρη, …

Ø  Έμφαση: π.χ. και κυρίως, κατά κύριο λόγο, πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοσημείωτο, …

Ø  Απαρίθμηση: π.χ. πρώτον, δεύτερον, καταρχάς, αρχικά, τέλος, …

Ø  Πρόσθεση-συμπλήρωση-προσθήκη: π.χ. επίσης, επιπλέον, και, επιπρόσθετα, παράλληλα, ομοίως, εκτός των άλλων και, …

Ø  Συμπέρασμα-αποτέλεσμα-συγκεφαλαίωση: π.χ. επομένως, έτσι, συνεπώς, λοιπόν, ώστε, συμπερασματικά, με αποτέλεσμα, εν κατακλείδι,  …

Ø  Παραδοχή-βεβαίωση: π.χ. βέβαια, φυσικά, αναμφισβήτητα, αναμφίβολα, ασφαλώς, …

Ø  Συχνότητα: π.χ. συνήθως, συχνά, σπάνια, πολλές φορές…

Ø  Αναφορά: π.χ. όποιος, ό,τι, όσο, όσον αφορά, αναφορικά, όπως, …

Ø  Συμφωνία με αναφορική διάσταση: π.χ. «Σύμφωνα με τα δεδομένα…», βάσει… ή παραπομπή: π.χ. «Σύμφωνα με την άποψη του…»

Ø  Χρόνο (χρονική σειρά, τάξη, αφετηρία, διάρκεια, τέρμα κ.λπ.): προηγουμένως, ύστερα, έπειτα, πριν, μετά, εντωμεταξύ, όταν, στην αρχή, κατόπιν, στο τέλος, … ή μεταφορικά χρόνο, π.χ. Τώρα θα ήθελα να…

Ø  Τόπο (τοπικό προσδιορισμό): π.χ. εδώ, εκεί, έξω, κοντά, … ή μεταφορικά τόπο, π.χ. Εδώ θέλω να σταθώ στο γεγονός ότι…

Ø  Τρόπο: π.χ. έτσι, με αυτόν τον τρόπο, …

Ø  Σκοπό: π.χ. για να, να, για το σκοπό αυτό, προκειμένου να, …

Ø  Διάζευξη: π.χ. είτε…είτε, μήτε…μήτε, ή…ή, ούτε…ούτε, … ή σύζευξη: π.χ. και…και, …

Ø  Ενδοιασμό-φόβο: π.χ. μήπως, μη, …

Ø  Βούληση-επιθυμία: π.χ. να, θα ήθελα να, …

Ø  Ερώτηση-απορία: π.χ. ποιος, πού, πότε, πώς, τι, …

Ø  Διάρθρωση κειμένου: π.χ. «το κείμενό μου θα δομηθεί πάνω σε δύο άξονες», …

Ø  Εισαγωγή νέας ιδέας: π.χ. το επόμενο θέμα που πρέπει να εξετάσουμε είναι…

Ø  Συνδυασμό δηλώσεων: π.χ.:

·         «εκτός εάν»: δηλώνει εναντίωση ή παραχώρηση και προϋπόθεση

·         «όταν»: δηλώνει χρόνο και υπόθεση

·         «αλλά και»: δηλώνει προσθήκη και έμφαση

·         «και κυρίως»: δηλώνει αναφορά και έμφαση

Σημείωση: ο σύνδεσμός «και» είναι κατά βάση συμπλεκτικός και συνδέει όμοια πράγματα, π.χ. κύρια πρόταση με κύρια, και ως εκ τούτου δεν μπαίνει ποτέ στην αρχή περιόδου.

Ενδέχεται, όμως, να μπαίνει στην αρχή περιόδου όταν είναι:

Ø  Μεταβατικός-αναφορικός: π.χ. «Και όσον αφορά...».

Ø  Μεταβατικός-προσθετικός: π.χ. «Και επίσης…».

Ø  Μεταβατικός-αιτιολογικός: π.χ. «Και τούτο διότι…».

   Ø  Μεταβατικός-συμπερασματικός: π.χ. «Και έτσι οδηγηθήκαμε…».

Ø  Επιδοτικός-εμφατικός (δηλώνει έμφαση): π.χ. «Και έφαγε πολύ και κοιμήθηκε αμέσως», «Και κυρίως…».