Κλασσική εποχή (480‐323 π.Χ.)

2.3. Κλασική εποχή (480‐323 π.Χ.)
Ορισμός και χρονικά όρια . Κλασική ονομάζεται η εποχή που μεσολαβεί από το τέλος των
περσικών πολέμων (480 π.Χ.) μέχρι το θάνατο του μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.).
Αξιολόγηση. Ο χαρακτηρισμός κλασική αποδίδεται στην εποχή αυτή, διότι: α) οι
συντελεστές της και τα επιτεύγματά τους θεωρούνται ανώτερα από κάθε προηγούμενο, β)
τα δημιουργήματά της όχι μόνο επεβίωσαν αλλά και άσκησαν δημιουργική επίδραση σε
μεταγενέστερες εποχές και γ) τότε διαμορφώθηκαν οι αξίες που θεμελίωσαν το σύγχρονο
δυτικό πολιτισμό.
Χαρακτηριστικά (κατά χρονολογική σειρά):
 Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της νίκης των Ελλήνων στους περσικούς πολέμους
(αυτοπεποίθηση, ψυχική ευφορία, αίσθηση αυτάρκειας και υπεροχής έναντι των
«βαρβάρων») που λειτούργησαν ως κίνητρο για τα μεγάλα επιτεύγματα.
 Η ηγεμονία της Αθήνας και η αντιπαράθεσή της με τη Σπάρτη → διαίρεση του
ελληνικού κόσμου σε δύο μεγάλους συνασπισμούς, εμφύλια σύρραξη
(Πελοποννησιακός πόλεμος).
 Παρέμβαση των Περσών στα ελληνικά πράγματα με παροχή χρημάτων ή
στρατιωτικής βοήθειας (α΄ μισό του 4ου αι. π.Χ.).
 Ιδέα της πανελλήνιας ένωσης → Ελληνισμός της Μακεδονίας, προεργασία από τον
Φίλιππο τον Β΄ και ολοκλήρωση από τον Μεγάλο Αλέξανδρο.
Η συμμαχία της Δήλου – Αθηναϊκή ηγεμονία.
Η ίδρυση της συμμαχίας της Δήλου και η μετατροπή της σε αθηναϊκή ηγεμονία συνδέεται
άρρηκτα με τα εσωτερικά πολιτικά πράγματα της Αθήνας και με τον αγώνα εναντίον των
Περσών που ακόμη συνεχιζόταν. Συγκεκριμένα:
1. Μετά τους περσικούς πολέμους η Αθήνα εξελίχτηκε σε μεγάλη ναυτική δύναμη.
2. Για να προωθήσει τα συμφέροντά της ίδρυσε την Α΄ Αθηναϊκή συμμαχία (478/7 π.
Χ.) και τέθηκε επικεφαλής μεγάλου μέρους των ελληνικών πόλεων. Χαρακτηριστικά
της συμμαχίας: α) έδρα στη Δήλο (Δηλιακή συμμαχία), β) συμμαχικό ταμείο και
ετήσια συγκέντρωση των αντιπροσώπων στη Δήλο, γ) φόρος σε πλοία ή χρήματα
και δ) (στην αρχή) όλα τα μέλη τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις.
3. Η Αθήνα χρησιμοποίησε τη συμμαχία ως μέσο επικράτησης (εναντίον των Περσών)
και επιβολής κυριαρχίας (στους ίδιους τους συμμάχους).
4. Όσοι Έλληνες δεν είχαν προσχωρήσει στη συμμαχία δεν εκδήλωναν φανερά την
αντίθεσή τους – ακόμη και οι Σπαρτιάτες ήταν επιφυλακτικοί.