ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 4η-5η

ΕΝΟΤΗΤΑ 4^Η: ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

1. Λόγος και λογική

Λόγος =  ομιλία, συζήτηση, λέξη, διήγηση, λόγος, δύναμη της διάνοιας, λογική σκέψη, αιτιολόγηση. επιχειρηματολογία, λογισμός, λογαριασμός…

λογικός = ο έχων ορθό λόγο ή κρίση, ο ικανός στη λογική σκέψη, εύλογος

Ä Λογική  ή Λογική Τέχνη = 1. επιστήμη της ανθρώπινης σκέψης

2. επιστήμη που μελετά τους νόμους της σκέψης

3. επιστήμη που ασχολείται με τους νόμους της ορθής σκέψης

4. επιστήμη που μελετά τα έγκυρα επιχειρήματα (αριστοτελική λογική F «Αναλυτικά Πρότερα»)

2. Σύντομη ιστορική αναδρομή

Προσωκρατικοί φιλόσοφοι – σοφιστές: Στοιχειώδεις προβληματισμοί πάνω στους κανόνες της λογικής.

Σοφιστές:

• Διδασκαλία τέχνης πειθούς.
• Επαρκής υποστήριξη δύο αντίθετων απόψεων.
• Χρήση αληθοφανών αλλά μη έγκυρων επιχειρημάτων («σοφίσματα»).

Αριστοτέλης - Θεμελιωτής της λογικής:

• Συστηματική μελέτη λογικών θεμάτων, ταξινομώντας τις διάφορες μορφές προτάσεων και έγκυρων επιχειρημάτων.
• Λογική κατηγορημάτων.
• Αναλλοίωτη σχεδόν η λογική του ως το 19^ο αι.
• «Όργανον» = 6 συνολικά έργα λογικής.

Στωικοί φιλόσοφοι – Χρύσιππος:

• Λογική προτάσεων.
• Το συμπέρασμα προκύπτει από τη σχέση των προτάσεων μεταξύ τους.
• Η μία προκείμενη είναι υποθετική πρόταση.

Άραβες & Χριστιανοί φιλόσοφοι Μεσαίωνα:

• Σχολιασμός έργων Αριστοτέλη – λογική.
• Βελτίωση σημείων αριστοτελικής λογικής.

16^ος  αι. κ.ε.: Ύφεση στη λογική έρευνα (εξαίρεση: Λάιμπνιτς).

Μέσα 19^ου αι. κ.ε.:

• Αναζωπύρωση ενδιαφέροντος από φιλοσόφους και μαθηματικούς για τη λογική.
• Συμβολική ή μαθηματική λογική (Ντε Μόργκαν, Μπουλ, Μπολζάνο).
• Σχολές: Αλγεβρική (Περς, Βεν), Λογιστική (Φρέγκε, Ράσελ), Φορμαλιστική (Χίλμπερτ).
• Επίδραση και βασικό εργαλείο της σύγχρονης αναλυτικής φιλοσοφίας.

Μέρος ή εργαλείο της φιλοσοφίας;

Σήμερα θεωρείται ανεξάρτητη επιστήμη.

ΕΝΟΤΗΤΑ 5^Η: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ

Θέμα ενότητας: Βασικά στοιχεία της αριστοτελικής λογικής

1. Έννοιες

Πλάτος = Το σύνολο των ομοειδών αντικειμένων που υπάγονται σε μία έννοια.

Βάθος = Το σύνολο των κοινών χαρακτηριστικών όλων των αντικειμένων που υπάγονται σε μία έννοια.

Γένος = Η ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει στο πλάτος της μία ή περισσότερες έννοιες.

Ζώο
Σπονδυλωτό
Θηλαστικό

Είδος = Η στενότερη έννοια που περιλαμβάνεται στο πλάτος μίας άλλης.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

Προσεχές γένος = Το αμέσως ευρύτερο γένος μιας έννοιας.

Προσεχές είδος = Το αμέσως στενότερο είδος μιας έννοιας.

Ειδοποιός διαφορά = Το χαρακτηριστικό γνώρισμα που διαφοροποιεί τη στενότερη έννοια από την ευρύτερη.

Σχέσεις εννοιών ως προς το πλάτος:

1. Επάλληλες έννοιες: Έχουν το ίδιο πλάτος.
2. Υπάλληλες έννοιες: Η μία έννοια είναι γένος της άλλης.
3. Επαλλάσσουσες έννοιες:  Οι δύο έννοιες συμπίπτουν κατά ένα μέρος ως προς το πλάτος τους.
4. Παράλληλες έννοιες: Έχουν τελείως διαφορετικό πλάτος, παρόλο που υπάγονται σε μία ευρύτερη έννοια.

Σχέσεις εννοιών ως προς το βάθος:

1. Αντίθετες έννοιες: Βρίσκονται στα άκρα μιας κλίμακας εννοιών, ανάμεσα στις οποίες υπάρχουν άλλες ενδιάμεσες έννοιες.
2. Αντιφατικές έννοιες: Η μία είναι άρνηση της άλλης, χωρίς να υπάρχει τίποτε κοινό ανάμεσά τους.

2. Προτάσεις

Χαρακτηριστικά προτάσεων που ενδιαφέρουν τη λογική:

1. Αποφαντικές / δηλωτικές: Δηλώνουν γνώμες ή πεποιθήσεις.
2. Μπορούν να χαρακτηριστούν αληθείς ή ψευδείς.
3. Στην απλή δηλωτική πρόταση αποδίδεται σε μία έννοια (υποκείμενο: Υ) μία άλλη έννοια (κατηγόρημα:Κ).
4. Οι δύο έννοιες συνδέονται μεταξύ τους με ένα συνδετικό ρήμα.
5. Διακρίνονται σε καταφατικές και αποφατικές, ανάλογα με τον τρόπο που αποδίδεται το κατηγόρημα στο υποκείμενο (θετικό ή αρνητικό αντίστοιχα).
6. Χωρίζονται σε καθολικές και μερικές, ανάλογα με το αν η πρόταση αναφέρεται σε όλο το πλάτος του υποκειμένου ή σε μερικά αντικείμενα της έννοιας του υποκειμένου.
7. Οι προτάσεις των οποίων το υποκείμενο είναι ένα συγκεκριμένο άτομο λέγονται ατομικές.

Σχέσεις μεταξύ των προτάσεων:

1. Αντιφατικές προτάσεις: Δεν μπορεί να είναι συγχρόνως και αληθείς και ψευδείς.
2. Αντίθετες προτάσεις: Δεν μπορεί να είναι συγχρόνως αληθείς, αλλά μπορεί να είναι συγχρόνως ψευδείς.
3. Συμπληρωματικές προτάσεις: Είναι δυνατόν να είναι συγχρόνως είτε αληθείς είτε ψευδείς.

3.  Συλλογισμοί

Χαρακτηριστικά συλλογισμών:

1. Το συμπέρασμα προκύπτει από δύο προκείμενες προτάσεις.

Υ συμπεράσματος: ελάσσων όρος

2.                   Όλες οι προτάσεις είναι απλές (Υ- Κ).Στις προτάσεις αυτές εμπλέκονται τρεις έννοιες.

Κ συμπεράσματος: μείζων όρος

τρίτος όρος: μέσος όρος

Σχήματα συλλογισμών:

Α.	Β.	Γ.	Δ.
Μ – Κ	Κ – Μ	Μ – Κ	Κ – Μ
Υ – Μ	Υ – Μ	Μ – Υ	Μ – Υ
Υ – Κ	Υ – Κ	Υ – Κ	Υ – Κ

A. 
Πρώτο σχήμα είναι εκείνο, που έχει τον Μ υποκείμενο στη μείζονα και κατηγορούμενο στην ελάσσονα:

Μ – Κ       Τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου
              είναι απαραβίαστα .
Υ – Μ       Η προσωπική ελευθερία είναι βασικό δικαίωμα
              του ανθρώπου.__________________________
Υ – Κ       η προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη

Β. 
Δεύτερο σχήμα είναι εκείνο, που έχει τον Μ κατηγορούμενο και στις δύο προκείμενες:

Κ  - Μ      Κανένας ηθικός άνθρωπος δεν είναι συκοφάντης.
Υ – Μ       Μερικοί άνθρωποι είναι συκοφάντες.__________
Υ – Κ       Μερικοί άνθρωποι δεν είναι ηθικοί .

Γ. 
Τρίτο σχήμα είναι εκείνο, που έχει τον Μ υποκείμενο και στις δύο προκείμενες:
Μ – Κ       Κάθε μεγάλο καλλιτέχνημα είναι κτήμα
              της ανθρωπότητας.
Μ – Υ       Μερικά μεγάλα καλλιτεχνήματα είναι δημιουργήματα
              του ελληνικού πολιτισμού._____________________
Υ – Κ       Μερικά δημιουργήματα του ελληνικού πολιτισμού
              είναι κτήματα της ανθρωπότητας.

Δ. 
Τέταρτο σχήμα είναι εκείνο που έχει το μέσο όρο κατηγορούμενο στη μείζονα, υποκείμενο στην ελάσσονα:
Κ– Μ        Μερικές εφευρέσεις μεταβάλλουν τις τύχες του κόσμου.
Μ – Υ       Ό,τι μεταβάλλει τις τύχες του κόσμου είναι 
              κοσμοϊστορικό γεγονός.________________________
Υ – Κ       Μερικά κοσμοϊστορικά γεγονότα είναι εφευρέσεις.
    ΠΗΓΗ  GOOGLE

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ  ΤΕΤΑΡΤΗ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ  ΚΑΙ  ΚΟΙΝΩΝΙΑ

1. Αμφισβητήσεις της αξίας της φιλοσοφίας

·     Ποια είναι η γνώμη των απλών ανθρώπων για τη φιλοσοφία, σύμφωνα με τους συγγραφείς του εγχειριδίου; Ότι είναι κουραστική, γιατί μας ζητά να εμβαθύνουμε στα διάφορα ζητήματα.

·     Επίσης ότι κάθε φιλοσοφική αναζήτηση ή διερεύνηση μπορεί να είναι άσκοπη και ανώφελη, αφού δεν οδηγεί σε απτά αποτελέσματα.

·     Άλλοι πιστεύουν ότι η φιλοσοφική σκέψη είναι απρόσιτη και άλλοι ότι η φιλοσοφική ενασχόληση είναι χάσιμο χρόνου, γιατί δεν οδηγεί σε πρακτικά αποτελέσματα παρά αναλώνεται σε σχολαστικές συζητήσεις χωρίς αντίκρισμα.

·     Δεν παραγνωρίζεται και το γεγονός ότι η κριτική στάση του φιλοσόφου πολλές φορές θεωρείται επικίνδυνη, γιατί μοιάζει να υπονομεύει τη θρησκευτική πίστη, να κλονίζει βεβαιότητες, να αμφισβητεί τους πολιτικούς θεσμούς κ.λπ.

·     Γι’ αυτό είναι πολλά τα παραδείγματα από την ιστορία που δείχνουν το διωγμό των φιλοσόφων (βλ. εγχειρίδιο σ. 23) για την κριτική τους στάση.

·     Πολύ παραστατικά ο Πλάτων στο έργο του Πολιτεία παρουσιάζει το φιλόσοφο να είναι δεσμώτης ενός σπηλαίου και κάποια στιγμή να απελευθερώνεται από τα δεσμά του, χάρη προφανώς στη δύναμη και τη διαύγεια της σκέψης του, και να βγαίνει στο φως του ήλιου, δηλαδή να αντικρίζει την αλήθεια. Όταν γυρίζει στο σπήλαιο για να διδάξει στους δεσμώτες την αλήθεια που αντίκρισε, δηλαδή την αληθινή πραγματικότητα έναντι αυτής της απατηλής  πραγματικότητας του σπηλαίου, και για να τους βοηθήσει να απαλλαγούν από τα δεσμά τους, δηλαδή από την ψευδή πραγματικότητα, μέσα στην οποία ζουν, τότε αυτοί όχι μόνο δεν θα τον ακολουθήσουν, αλλά θα θελήσουν και να τον προπηλακίσουν μέχρι και να τον θανατώσουν.

·     Η αλληγορία του σπηλαίου είναι μια ιδιοφυής σύλληψη του Πλάτωνα και έχει διαχρονική ισχύ, γιατί παριστά με μοναδική διαύγεια την απατηλή ή παραπλανητικήπραγματικότηταφαινομενική αλήθεια να διακρίνουμε την αντικειμενική αλήθεια. Το ιστορικό παράδειγμα που ενέπνευσε τον Πλάτωνα  στην σύλληψή του αυτή ήταν η άδικη καταδίκη και δολοφονία του Σωκράτη  από το δημοκρατικό, κατά τα άλλα, πολίτευμα της Αθήνας.    που μας περιβάλλει και μας εθίζει τόσο πολύ στο στρεβλό, στο ανεστρραμμένο, στο παράλογο, ώστε να μην μπορούμε πίσω από τη

·     Ανακεφαλαιωτική επισήμανση: η αξία της φιλοσοφίας κατά βάθος δεν αμφισβητείται, αλλά αμφισβητείται και οφείλει να αμφισβητείται ό,τι ενίοτε περνάει για φιλοσοφία χωρίς στην πράξη να έχει την παραμικρή σχέση με τη φιλοσοφία. Δεν είναι λοιπόν φιλοσοφία ηακατάσχετη ρητορική ή ατελείωτη φλυαρία που χαρακτηρίζει ορισμένους, ενδημούντες ή παρεπιδημούντες συνήθως μέσα στα σκονισμένα αμφιθέατρα.

2. Η χρησιμότητα της φιλοσοφίας

·     Μια προσεκτική εκτίμηση δείχνει ότι η φιλοσοφία, όταν αντιμετωπίζεται ως συγκεκριμένη μέθοδος και δυνατότητα σκέψης, μόνο άχρηστη δεν είναι. Σε τι έγκειται λοιπόν η χρησιμότητά της;

·     Ι) κεντρίζει το ενδιαφέρον των ανθρώπων για θεωρητικές αναζητήσεις. Αυτές μπορεί να περιστρέφονται γύρω από μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης, γύρω από τησυνειδητοποίηση των γνωσιολογικών μας δυνατοτήτων –δηλ. μέχρι ποιο βαθμό μπορούμε να έχουμε γνώσεις για κάτι–, γύρω από κοσμοθεωρίες και ιδεολογίες, γύρω απόαμφισβητήσεις παραδοσιακών αντιλήψεων κ.α.

·     ΙΙ) Προσφέρει μια αδιάψευστη πνευματική ενασχόληση ως αντίπαλο δέος της καθημερινής ρουτίνας και πλήξης.

·     ΙΙΙ) Επιτρέπει να αποκτούμε μια εποπτική εικόνα των πραγμάτων, έτσι ώστε ναμηνδιαμελίζεται, μέσα σε μια διχασμένη κοινωνία ή διχασμένο περιβάλλον ζωής, ούτε η σκέψη μας ούτε ο ψυχισμός μας.

·     IV) Μας μαθαίνει να σκεπτόμαστε συγκεκριμένα  και ρεαλιστικά, με διαύγεια και σαφήνεια, ώστε να προσεγγίζουμε τις δυνατές απαντήσεις στα έσχατα ερωτήματα ή ζητήματα του ανθρώπινου βίου.

·     V) Έχει πρακτική σημασία: οξύνει την κριτική μας ικανότητα, μας πορίζει ιδέες, ακαταμάχητη επιχειρηματολογία, συλλογιστικούς τρόπους και αποτελεσματικές μεθόδους για έλεγχο των λογικών σφαλμάτων, για αποδόμηση  εδραιωμένων προκαταλήψεων, για μια ψύχραιμη και ορθολογική αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων.

·     VI) εξοπλίζει με αφαιρετικό στοχασμό τους επιστήμονες των επί μέρους επιστημών, ενώ παράλληλα τους ευαισθητοποιεί απέναντι στην κοινωνία και σε σχέση με την ανάδειξη του ανθρωπιστικού χαρακτήρα της επιστημονικής έρευνας.

·     VIΙ) Στο ευρύτερο πεδίο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής διαμορφώνει τους διανοητικούς όρους για να στεκόμαστε με δημιουργικό και κριτικό βλέμμα απέναντι στα εκάστοτε τεκταινόμενα. Όσο πιο φιλοσοφημένοι είναι οι άνθρωποι που παράγουν πολιτική και επηρεάζουν τις κοινωνικές εξελίξεις, τόσο πιο πολύ εδραιώνονται οι αρχές της δικαιοσύνης, της ισονομίας και ισοπολιτείας· στον δε οικονομικό και διοικητικό τομέα πρυτανεύει η ορθοφροσύνη και η εύτακτη λειτουργία των οικονομικών μεγεθών και των διαφόρων θεσμών. Μαζί με όλα αυτά, μια φιλοσοφημένη κοινωνία παράγει σκεπτόμενους πολίτες και όχι παθητικούς ή αλλοτριωμένους οπαδούς.

·     VIII] Με τη θεωρητική της εμβέλεια συντελεί στην προετοιμασία μεγάλων ιστορικών και κοινωνικοπολιτικών μεταβολών ή ρήξεων. Η φιλοσοφία  του Διαφωτισμού, για παράδειγμα, προετοίμασε το έδαφος της Γαλλικής Επανάστασης κ.α. Από την άλλη, αποτελεί εστία αντί-στασης ή αντιπαράθεσης με την αρνητική όψη της πολιτικής εξουσίας.

·     IX) Βοηθάει στην προσωπική ζωή του κάθε ανθρώπου. Του καλλιεργεί μια αίσθηση αυτονομίας, αυτοπεποίθησης  και πνευματικής ελευθερίας. Τον απελευθερώνει από φανατισμούς, εμμονές, δογματικούς διαποτισμούς και επιθετική συμπεριφορά. Επίσης τον εξοικειώνει με διαλογικούς τρόπους επικοινωνίας και τον μαθαίνει να σέβεται την ετερότητα  ΠΗΓΗ  GOOGLE

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ

                             ΚΛΑΔΟΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

1. Βασικοί κλάδοι της φιλοσοφίας

·     Οι  κλάδοι της φιλοσοφίας ορίζονται ή προσδιορίζονται με βάση τα φιλοσοφικάπροβλήματα που καλούνται να συζητήσουν. Μεταξύ άλλων έχουμε τους εξής κλάδους:

·     Γνωσιολογία: είναι θεωρία της γνώσης σχετικά με τις δυνατότητες, τις πηγές, τα είδη και τις μεθόδους απόκτησής της.

·     Μεταφυσική ή οντολογία: ερευνά τη βαθύτερη υφή ή δομή ή σύσταση της πραγματικότητας. Είναι μια γενική θεωρία αυτού που υπάρχει ή σχετικά με το τι υπάρχει. Π.χ. υπάρχει θεός,υπάρχει μεταθανάτια ζωή κ.λπ.

·     Αξιολογία ή πρακτική φιλοσοφία: περιλαμβάνει την ηθική, την πολιτική φιλοσοφία και τηναισθητική. Ασχολείται με αρχές και αξίες που κατευθύνουν ή θέλουμε να κατευθύνουν τη ζωή μας.

·     Λογική: ασχολείται με τον τρόπο ή τη μέθοδο σκέψης. Λογίζεται συνεπώς ως όργανο της ορθής νόησης· δηλαδή όργανο ή εργαλείο για να σκεφτόμαστε ορθά.

 ⇒ Χρειάζεται να σημειώσουμε ότι υπάρχουν και άλλοι κλάδοι ή οι ίδιοι κλάδοι ταξινομούνται και διαφορετικά.

2. Επιχειρήματα 

·     Για να υποστηρίξει κανείς τις απόψεις του ή τις ιδέες του χρειάζεται να χρησιμοποιεί επιχειρήματα. Γιατί; Επειδή με τα επιχειρήματα αναδεικνύει τον λογικό ειρμό  των σκέψεων που εξωτερικεύει.

·     Πώς οργανώνεται το επιχείρημα; Ξεκινάμε από τις προκείμενες [=προτάσεις με λιγότερο ή περισσότερο λογικό περιεχόμενο] και καταλήγουμε στο συμπέρασμα:συμπερασματικήπρόταση.

·     Η λογική μας επιτρέπει να διακρίνουμε πότε ένα επιχείρημα είναι ή δεν είναι έγκυρο.

·     Έγκυρο είναι, όταν το συμπέρασμα συνάγεται κατ’ αναγκαιότητα από αληθείςπροκείμενες [δες τα παραδείγματα του εγχειριδίου σ. 11] .

·     Τα φιλοσοφικά επιχειρήματα δεν αναπτύσσονται μέσα στο θεωρητικό περιβάλλον των επί μέρους επιστημών, αλλά συγκροτούν τα στοιχεία τους από κοινές απόψεις. Επίσης χρησιμοποιούν συνήθως την καθημερινή γλώσσα και όχι κάποια ειδική ορολογία.

3. Φιλοσοφία και επιστήμες

·     Η διάκριση ανάμεσα στη φιλοσοφία και στις επί μέρους επιστήμες επιτεύχθηκε κατά τα νεώτερα χρόνια. Σε παλαιότερες εποχές στον όρο φιλοσοφία συμπεριλαμβάνονταν και τα άλλα επί μέρους γνωστικά αντικείμενα.

·     Ο διαχωρισμός φιλοσοφίας και επιστημών δεν συρρικνώνει τη φιλοσοφία παρά ορισμένους αντίθετους ισχυρισμούς.

·     Η φιλοσοφία συνιστά μια διαφορετική εκδήλωση του πνεύματος με κύρια χαρακτηριστικά τα εξής:

  α) παρουσιάζει ένα μεγαλύτερο βαθμό γενικότητας απ’ αυτόν των επιστημών.

                β) δίνει έμφαση στις εννοιολογικές διερευνήσεις.

                γ) αιτιολογεί βαθύτερα βασικές κοινές ή επιστημονικές πεποιθήσεις.

                δ) νοηματοδοτεί την ανθρώπινη ύπαρξη. Δηλαδή αναζητεί και διερευνά   το νόημα ή τα νοήματα της ανθρώπινης ύπαρξης.

·     Η φιλοσοφία προηγείται των επιστημών: έτσι μπορεί να συμβάλλει στη θεμελίωση τωναρχών τους, στον προσδιορισμό των εννοιών τους, στην οργάνωση των μεθόδων τους.

·     Η φιλοσοφία όμως έρχεται και «μετά» από τις επιστήμες: δηλαδή συνοψίζει και ερμηνεύει τα πορίσματα των ερευνών τους.

·     Η φιλοσοφία δεν στέκεται «δίπλα» στις επιστήμες, δηλαδή δεν είναι μια παράλληλη επιστήμη, αλλά στέκεται «πάνω» ή «κάτω»: δηλαδή πριν από την επιστήμη και διερευνά για λογαριασμό της ό,τι η ίδια χρειάζεται για να αναπτυχθεί ή για να αποβεί χρήσιμη στην κοινωνία: π.χ. διερευνά για μέθοδο, έννοιες, αρχές, χρησιμότητα, εφαρμογές κ.λπ. Επίσης μετά την επιστήμη για να διερευνήσει ή να ερμηνεύσει συνέπειες των επιστημονικών εφαρμογών, πορίσματα  κ.α.

·     Γενικώς η φιλοσοφία σε σχέση με την επιστήμη φωτίζει «ατραπούς» ή «μονοπάτια», από τα οποία αναγκαστικά περνούν και οι άνθρωποι των επιστημών και οι «κοινοί θνητοί». 

·     Η φιλοσοφία φωτίζει ερωτήματα, που δεν επιδέχονται μια μόνο απάντηση. Για να μπορεί να προτείνει συγκεκριμένες και σωστές κατά το δυνατόν λύσεις πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα πορίσματα των επιστημών και να γνωρίζει τις επιστημονικές εξελίξεις.

ΠΗΓΗ   GOOGLE